Үжил нь хүний дархлааны систем халдварт хэт хариу урвал үзүүлж эд эрхтэнд гэмтэл учруулахыг хэлнэ. Үжлийг мөн цусны халдвар гэж нэрлэдэг бөгөөд цусанд бактери маш хурдан үржиж үхэлд хүргэдэг.

Бактерийн халдвар биед гэмтсэн арьс салст болон зарим тохиолдолд шүдээ угаах үед амаар дамжин цусанд нэвтрэх боломжтой ба хүний дархлаа тогтолцоо халдварын эсрэг хариу урвал үзүүлэх учир ямар ч шинж тэмдэг илэрдэггүй. Гэвч бактери цусанд орж тоо нь өссөнөөр халдвар хүндэрдэг. Жишээлбэл, бөөрний халдвар нь цусны хордлогод хүргэдэг. Зарим тохиолдолд цусны урсгал дахь бактерид дархлааны тогтолцоо хариу үйлдэл үзүүлснээс биеийг бүхэлд нь хамарсан урвал үүсэх ба үүнийг цусан халдвар гэнэ. Үжил болон цусан халдвар нь бараг бүх халдварт өвчний хүндэрсэн хэлбэр болдог.

Уг халдвар нь архаг хууч эмгэгтэй дархлаа суларсан хүмүүст жишээлбэл, чихрийн шижинтэй, ХДХВ-ын халдвартай, хими эмчилгээ хийлгэж байгаа, дархлаа дарангуйлах эм хэрэглэж байгаа хүмүүст халдах магадлал өндөр байдаг. Бага насны хүүхдүүд, хөгшин хүмүүс өртөмхий байна.

Үгдэрсэн үжил – 20,8%, үжлийн шок-80% нь үхэлд хүрдэг.

Шинж тэмдэг

Үжлийн шинж тэмдэг гэнэт эхэлдэг:

• Өндөр халуурах
• Дагжин чичрэх, жихүүдэс хүрэх

Хэрвээ үжлийг эмчлэхгүй бол бактерийн хор цусны судсыг гэмтээн цусаар дамжин бүх эдийг гэмтээдэг. Энэ нь аюултай байдалд хүргэх ба үжлийн шоконд хүргэдэг. Дараах шинж тэмдэг илэрнэ үүнд:

• Бие сулрах
• Гар, хөлийн үзүүр даарах
• Тайван бус цочромтгой болох
• Амьсгал өнгөц, түргэн болох
• Олонх тохиолдолд дэмийрэх, эцэстээ ухаан санаагаа алддаг

Ихэнх тохиолдолд ухаан алдаж, сэхээнд ордог. Зарим хүмүүст бактериуд зүрхний хавхалгад наалдан гэмтээж, зүрхний өвчин үүсгэдэг. Үүнийг халдварт эндокардит гэдэг. Ховор тохиолдолд үжлийн улмаас цусны ялтсан эсийн тоо цөөрснөөс цус алддаг.

Авч болох арга хэмжээ

Хэрвээ эмч үжил гэж сэжиглэвэл нэн даруй эмнэлэгт эмчилгээ хийлгэх шаардлагатай. Судсаар антибиотикийн эхний тунг тарьж цусны шинжилгээнд халдвар үүсгэгч бактери тодорхойлно. Бактери тодорхойлсноор мэдрэг антибиотикийг хэрэглэж богино хугацаанд эмчилгээ хийснээр ихэнх хүмүүс бүрэн эдгэрдэг.