Шалтгаан

Дунд чих нь бактерийн эсвэл вирусийн гаралтай халдвар авснаас үрэвсдэг. Ихэвчлэн ханиад томуу, харшлын дараагаар дээрх халдваруудыг авна.

• Евстахын гуурсанд (чих хамрын хөндийг холбосон нарийн суваг) нянгийн халдвар орж бөглөрөх – Дунд чихнээс хамрын хөндий хүртэл байрласан сувгийг евстахын гуурс гэх бөгөөд энэ гуурс нь дунд чихний агаарын даралтыг зохицуулах, чихний агаарыг сэлбэх, дунд чихнээс илүүдэл зүйлсийг гаргах үүрэгтэй. Евстахын гуурсанд нян орж үрэвсэн, салст үүсвэл дунд чих шингэнээр дүүрч улмаар чихний үрэвсэл болно. Бага насны хүүхдийн евстахын гуурс нь богино байдаг тул чих нь амархан үрэвсдэг онцлогтой.
• Евстахын гуурс нянгийн бус халдварын дараагаар дахин бөглөрөх – Чих үрэвсэж эдгэрсний дараагаар дахин шингэн хурах магадлалтай.
• Харшлын шалтгаанаар чих үрэвсэх тохиолдол элбэгшиж байна.
• 6 сараас 2 настай хүүхдийг чих үрэвсэх магадлал өндөр ба хөхний сүүгээр бус нэмэлт тэжээлээр хооллодог нярай хүүхдийн чих үрэвсэх хандлагатай байна
• Ханиад хүрсний дараагаар евстахын гуурс битүүрч улмаар чих үрэвсэх магадлалтай. Энэ нь хавар, өвлийн улиралд түлхүү тохиолдоно
• Агаарын бохирдол ихтэй газар ажиллаж амьдардаг байх зэрэг нь шалтгаантай.

Шинж тэмдэг

Хүүхдэд

• Хэвтэхэд уйлах, чих өвдөж байна гэж хэлэх
• Чихний дотор талд хатгуулж өвдөх
• Унтахад хэцүү байх
• Ердийнхөөс илүү их уйлах
• Яраглах
• Сонсгол муудах
• Дуу чимээнд мэдрэг байх нь алдагдах
• Тэнцвэрээ олж чадахгүй байх
• 38 градусаас дээш халуунтай байх
• Чихнээс булаг гарах
• Толгой өвдөх
• Хоолны дуршил муудах зэрэг шинж тэмдгүүд ажиглагдана.

Насанд хүрэгсэд

• Чих өвдөх
• Чихнээс булаг гарах
• Сонсгол муудах зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ.

Хүндрэл

Удаан хугацаанд чих үрэвсэх эсвэл олон удаа дунд чих үрэвсэх нь дараах хүндрэлүүдийн эх үүсвэр болж болно.

• Сонсгол муудах – Олон удаа чих үрэвссэнээр чихний хэнгэрэг гэмтэж, сонсгол муудах аюултай.
• Хэлд ороход хүндрэл учрах – Бага насны хүүхдийн сонсгол муудсанаар хэлд орохгүй удна.
• Халдвар тархах – Чихний үрэвслийн улмаас ойр тойрны эрхтнүүдэд халдвар тархан ясыг гэмтээх, тархинд халдвар орох, менингит болох аюултай.
• Хэнгэрэг цоорох – Удаа дараалан чих үрэвссэнээс хэнгэрэг цоорч болно.

Урьдчилан сэргийлэлт

• Ихэвчлэн ханиадны дараагаар чих үрэвсдэг тул ханиад хүрэхээс сэргийлэх
• Тамхи татдаг бол тамхинаас гарах, мөн дам тамхидалтанд өртөхгүй байх
• Шинэ төрсөн хүүхдээ аль болох хөхөөр хооллохыг эрмэлзэх, шаардлагагүй бол нэмэлт тэжээл хэрэглэхгүй байх
• Нярай үүхдийг хөхүүлсний дараа 15-20 минут заавал босоо байрлалаар тэврэх, угжаар хооллохдоо хүүхдээ хэвтүүлэхгүй, босоо байрлалтай тэврэх
• Ханиад томуугаар өвчилсөн эсвэл хоолой өвдсөн үед цаг алдахгүй эмчлэх
• Амин дэмээр баялаг хүнс хэрэглэх
• Тоос шороотой газар ажиллаж амьдардаг бол тогтмол маск зүүж хэвших

Зөвлөгөө

• Хүүхдийг хөхүүлсний дараа 15-20 минут заавал босоо байрлалаар тэврэх
• Ханиад томуугаар өвчилсөн эсвэл хоолой өвдсөн үед нэн даруй эмчлэх
• Амин дэмээр баялаг хүнс хэрэглэх
• Тоос шороотой газар ажиллаж амьдардаг бол тогтмол маск зүүж хэвших
• Нярай хүүхдийн чих үрэвссэн бол шар тос халааж хөвөнд уусгаад чихийг бөглөнө.
• Насанд хүрсэн хүний хувьд бүлээн жин чихэн дээр тавина.
• Угжаар хооллохдоо хүүхдээ хэвтүүлэхгүй, босоо байрлалтай тэвэрч байх зэрэг арга хэмжээг авна

Оношилгоо

Чихний хөндий, хоолой болон хамрын хөндийг зориулалтын гэрэлтэй багажаар харж үзлэг хийнэ.

• Хэнгэрэгний хөдөлгөөнийг хэмжих багаж
• Хэнгэрэгнээс гарах чимээг хэвийн эсэхийг шалгах
• Чихэнд үүссэн идээнээс дээж авч шинжлэх

Эмчилгээ

Хүүхдийн нас, хүйс болон үрэвсэл хэр хүнд байгаагаас шалтгаалан өөр өөр эмчилгээ хийдэг.

Зарим тохиолдолд чихний үрэвсэл эмчилгээгүйгээр эдгэрдэг. 6-23 сартай нярайн үрэвсэл 24 цагаас доош хугацаанд дарагдахгүй бол эмчид үзүүлэх, 2-с дээш насны хүүхдийн чихний үрэвсэл 48 цагаас доош хугацаанд дарагдахгүй бол эмчид хандах шаардлагатай гэж үзнэ

Бүлээн жин тавих, өвчин намдаах эм хэрэглэх зэргээр зовиурыг намдааж болно

Хэрэв чихний үрэвслээс үүдэн 48 болон түүнээс дээш цагаар халуурвал антибиотик хэрэглэнэ

Хэнгэргийн цаана байрлах идээг соруулан авах, мөн байнга идээ үүсээд байвал хэнгэргэн хальсанд гадагшлуулах цорго байрлуулдаг.