Ангилал

Хайрст үлдийн дараах төрлүүд байдаг.

Тахал маягийн хайрст үлд – Арьсыг улаан эсвэл саарал өнгийн хайрс шиг зүйл бүрхэж, тэр хэсгийн арьс нь хуурайшин, загатнадаг. Аман дотор, бэлэг эрхтний орчим гэх мэт биеийн эмзэг хэсгүүдэд гарах боломжтой.

Хумсны хайрст үлд – Гар, хөлийн хумс давхар ургах, өөр өнгөтэй болох байдлаар илрэх бөгөөд давхар ургасан хумс арьснаас хөндийрч, үйрч унах аюултай.

Хуйхны хайрст үлд – Хуйханд улаан, саарал, цагаан өнгийн хайрс үүсэх бөгөөд загатнах, хаг шиг цагаан зүйл унадаг.

Дусал хэлбэрийн хайрст үлд – Хүүхэд болон залуу хүмүүст илүү ажиглагдах ба бактерийн халдвараас шалтгаалж үүсдэг. Арьсан дээр олон жижиг тууралт байдлаар илэрч, хэсэг хугацааны дараа арилах, дахин үзэгдэхгүй ч байж болно.

Дотор хэсгийн хайрст үлд – Цавь, суганы дотор хэсэг, хөхний доод хэсэг, бэлэг эрхтэн дээр гардаг бөгөөд улаан өнгөтэй, үрэвссэн байдлаар харагддаг. Хөлрөхөд илүү их гардаг.

Идээт хайрст үлд – Гар, хөл болон хурууны үзүүрээр гардаг. Энэ төрлийн үлд нь идээгээр дүүрсэн байх бөгөөд хэдхэн цагийн дотор улайж, хөндүүрлэнэ. Мөн халуурах, загатнах, гүйлгэх зэрэг шинж тэмдэг ажиглагддаг.

Арьс хуулрах үлд – Энэ төрлийн хайрст үлд нь хамгийн ховор тохиолдох бөгөөд биеийг бүхэлд нь хайрс бүрхэж, маш хүчтэй загатнан, арьс хуурдаг.

Хайрст үлдээс үүдсэн ясны үрэвсэл – Хайрст арьс үрэвссэн тохиолдолд үе мөчөөр өвдөж, хавдах шинж тэмдэг илэрнэ.

Шалтгаан

Хайрст үлд үүсэх шалтгаан нь тодорхойгүй боловч дархлаа болон арьсны эсүүдэд өөрчлөлт орсонтой холбоотой гэж үздэг. Ямар нэгэн байдлаар арьс гэмтэх үед арьсны эсүүд тухайн гэмтсэн арьсыг нөхөн төлжлүүлэх үүрэг гүйцэтгэдэг. Харин хайрст үлд өвчний үед гэмтсэн арьсыг бус эрүүл арьсыг андуурч нөхөн төлжүүлснээр шинэ давхар арьс үүсгэж байгаа буруу үйлдэл гэж ойлгож болно.

Тухайлбал удамшлын нөлөө, дархлааны өвчин, хэт таргалалт, стресс зэрэг нь уг өвчнийг үүсгэхэд нөлөөлөхөөс гадна

• Биеийн аль нэг хэсэг вирус болон нянгийн халдвар авсан байх
• Нарны хортой туяанд хэт түлэгдэх
• Амьтанд хазуулах
• Хүйтэн агаар
• Алкоголийн зохисгүй хэрэглээ
• Цусны даралт буурах, өвчин намдаах үйлчилгээтэй эмийн гаж нөлөө
• Тамхи татдаг хүмүүс өвчлөх магадлал өндөр байдаг.

Шинж тэмдэг

Хүн бүрт өөр өөр шинж тэмдэг явагддаг бөгөөд дараах зовиурын аль нэг нь илрэвэл хайрст үлд гэж мэдэх боломжтой.

• Арьсан дээр улаан гүвдрүү үүсэх
• Хүүхдийн толгой хэсгийн үс халзрах
• Арьс хуурайших, хагарах, цус гарах
• Хумс зузаарч, хугарах
• Үе мөчөөр хавдаж, хөдөлгөөн хязгаарлагдах

Хүндрэл

• Үений үрэвсэл үүсэх
• Нүдэнд өөрчлөлт орох буюу нүдний торлог бүрхүүл үрэвсэх, хараа муудах
• 2-р хэлбэрийн чихрийн шижинтэй болох
• Цусны даралт өндөр болох
• Зүрх судасны өвчтэй болох
• Бусад дархлаа тогтолцооны өвчтэй болох
• Бөөрний дутагдалд орох магадлалтай.

Зөвлөгөө

Хайрст үлд өвчний үед загатнах, хорсох шинж тэмдгүүдийг намдаахад туслах дараах аргуудыг хэрэгжүүлээрэй.

• Ургасан арьсыг усанд дэвтээх
• Химийн бодис агуулаагүй тосыг үлд гарсан хэсэгт түрхэж арьсаа зөөлрүүлэх
• Нарны хортой туяа бага ялгардаг цагаар наранд биеэ шарах
• Арьсны үрэвсэл үүсгэх өдөөгчөөс зайлсхийх
• Алкоголь хэрэглэхгүй байх
• Зуун настын навчийг зүсэж үлд гарсан арьсыг зөөлөн арчих байдлаар загатнааг арилгах
• Загасны тос нь үрэвсэл дарах үйлчилгээтэй тул ууж хэрэглэх боломжтой.

Оношилгоо

Арьсны эмчийн үзлэгээр хайрст үлдийг оношлох боломжтой. Нарийн шинжлэхийн тулд шаардлагатай тохиолдолд арьснаас дээж аван оношилдог.

Эмчилгээ

Хайрст үлдийг бүрэн эмчлэх боломжгүй тул дахин арьс ургахаас сэргийлэх, үрэвсүүлэхгүй байх, давхар ургасан арьсыг авах эмчилгээ хийдэг. Мөн тосон түрхлэг түрхэж өвчин намдаах, загатнааг арилгах боломжтой.

Гэрлийн туяагаар эмчлэх буюу эмнэлгийн нөхцөлд зориулалтын шарах машин, лазер эмчилгээний аргаар нэмж ургасан арьсыг хатаадаг. Хэрэв хайрст үлд хүндэрч эдгээр эмчилгээ нөлөөлөхгүй бол арьсны эсүүдийг устгах тариа хэрэглэдэг.