Шалтгаан

Хачигт энцефалит нь цус сорогч амьтдаар дамжин халдварлана. Байгальд 130 орчим төрлийн мэрэгч, зэрлэг сүүн тэжээлтэн – зараа, хэрэм, тарвага хээрийн хулгана, зарим шувууд нь зөөвөрлөгч болдог. Хүмүүс ихэвчлэн халдвар авсан хачгинд хазуулсан үед халдвар авдаг ба мэрэгч, сүүн тэжээлтэн амьтдаас хоол хүнсний замаар мөн лабораторийн нөхцөлд халдвар авч болдог. Хоол боловсруулах замаар буюу халдвар авсан ямаа, ухрийн түүхий сүү, мах зэргээр халдвар дамжих эрсдэлтэй байна. Өвчлөл нь улирлын шинжтэй бөгөөд 5-7 саруудад дээд цэгтээ хүрдэг байна. Халдвар хүнээс хүнд халддаггүй.

Шинж тэмдэг

Халдварын нууц үе нь 3-21 хоног буюу дунджаар 10-14 хоног байна. Урьдал үеийн шинж тэмдэг:

• Толгой бага зэрэг өвдөх
• Сульдах, ядрах
• Нойр хямрах
• Мэдрэлийн ёзоорын өвдөлт
• Нүүр болон их биеийн хэсэгт арьс бадайрах
• Сэтгэл санаа тогтворгүй болох

Нийтлэг шинж тэмдгүүд:

• 39-40 хэм хүртэл халуурах
• Толгой хүчтэй өвдөх
• Үе мөч, ууц нуруугаар шархирч өвдөх
• Дотор муухайрах
• Олон дахин бөөлжих
• Юманд хэт мэдрэг болох
• Нүдний алим хүндүүрлэх
• Зарим тохиолдолд ухаан бүдгэрч дэмийрэх, комд орж болно
• Цочмог үед өвчтөний нүүр улайсан, нүдний салстын судсууд тэлж, хүзүү цээжний арьс улайсан байна

Оношилгоо

Өвчтөнд илрэч буй шинж тэмдэг, зорчсон газар зэрэг дээр үндэслэн урьчдилсан байдлаар оношийг тодорхойлох боломжтой. Гэвч лабораторийн шинжилгээнд хамрагдаж оношийг батлах зайлшгүй шаардлагатай.

Эмчилгээ

Хачигт энцефалитын үед иж бүрэн эмчилгээ хийх шаардлагатай. Аль болох өвчтөнийг зөөвөрлөхгүй, хэвтрийн дэглэмд тухайн аймаг, сумын эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэхийг зөвлөдөг. Эмчилгээ нь хордлого тайлах, тархины хаван бууруулах, хүнд үед шокийн эсрэг чиглэсэн байх ба дааврын болон амьсгалын дутагдлын эмчилгээг хийнэ. Халуун хэвийн болсноос 2-3 долоо хоногийн дараа мэдрэлийн эмгэгийн хам шинж арилсан үед эмнэлгээс гарах ба удаан хугацаанд эмчийн хяналтад байна.

Урьдчилан сэргийлэлт

Голомтот нутагт хачиганд хазуулахаас хамгаалсан хувцас, хазуулсан нөхцөлд өвөрмөц иммуноглобулиныг насанд хүрэгчдэд булчинд 3мл тарьж хэрэглэнэ. Голомтот нутгийн хүн амд түүхий сүү хэрэглэхгүй байхыг зөвлөнө. Өвчлөл ихсэхээс 1-1.5 сарын өмнө тархвар судлалын заалтаар эдийн идэвхгүйжүүлсэн эвсэл хүчийг нь сулруулсан амьд вакцин хийнэ.